MOTOR VANTLA

-R.Lalzarmawia


Zirlai ka nih laia motor ka lo awh thinna lian tak chu fate sikul kal rual neih ve tak chinah chuan a zuih ral ta mai emaw ka ti a. Mahse Hostel-a tirhkah bera ka lo neih thin thian pakhatin a motor lei thar hmanga min rawn tlawh tûk chuan, motor neih ve châkna thlarau thawk na zet mai chuan chhîp pawng zawrh khawpin min nuai ta tlat. Chuta chinah chuan ka pangngai leh hlei thei ta lo a ni.

Motor eng chi pawh ni sela, a eng rawng pawh ni se, a tlan theih tawng tawng a, ngaltha hah a lo phuhruk theih dawn phawt chuan motor nei ka ni ve dawn ta hrim hrim a, ka pawi ti lo vel vek mai. Tichuan, ni tin zan tin hian motor neih theih dan tur chu ka hisap ta vak vak a. Chuti maia han neih theih dan tur chu ka haihchham riau angreng lawi a.... Fa tir nihna nena inthlengpui duh an awm mial ang em? Ka nupui fanaute nen hian inthlengpui tur awm dawn ta se, mite ngaihdan pawh ngaichang hman lovin kei chuan ka phal sa nghal pang dawn a! Chuti a nih loh pawhin, pa hausa leh thilphal zet mai, kham kova tla hlum ngei ngei tur hi chhanchhuak ta hlauh ila, anin lawmthu sawi nan, “I duh duh mi dil rawh,” ti ta sela... tihte chu motor neih theih dan tur kawng hnaivai bera ka hriatte an ni deuh tlawng a. Chutiang thil chu Pathian zarah tak meuh meuh pawh a lo thlen a rinawm ikhaw si lo.

Ka mamawh nge ka awt?

Mahse, kan chhungkaw ni tin nunphung chuan motor a mamawhna awm reng reng ka zuk chhut phak lo. ‘Naupang sikul kai hruaina’n,’ han ti dawn ila, fate chu hmun hla deuha sikul kaitir chu sawi loh, kan In atanga a hnai thei ang berah ka kaltir a. Chawlhlawk dar rik tawp rualin chaw chhun ei turin an lo thleng hman zat zat a ni si. Tin, motor chu lo nei tehreng pawh ni ta ila, a hûnna tur kawtkai chu sawi loh, mi in hnuaiah chêp zetin kan inbeng leng ve chauh a ni a; motor neih avang ngawtin kan sum lakluh a pun phah dawn lo va, sumthuninu kan insiam tam mai mai dawn tih lah a chiang reng. Mahse, neih ngei chu tha ka ti tlat a. Neih phâk loh awh chu sual a ni - tih lam ai mahin - nei pha lova inngaih chu sual a ni tiin ka ngaihtuah ta zawk a. Chu ngaihtuahna mawlmang tak mai chuan min kaihruai a, kan chhungkuain motor kan mamawh bikna riau chu heti hian ka ziak chhuak ta a:

1. Kan fapa naupang zawk hian motor lem a lawm riau a, driver tur pawh a la ni mai thei.

2. Motor kan neih chuan nu ber motor ruih ching tlat thin hi a reh ang.

3. Motor parts vel atangin fate’n saptawng an hriat tam phah thei ang.

4. Kan neih thuai loh chuan kan neih phak ve hunah mite’n ke-a kal an uar zawk palh ang.

5. Pa ber thisen hian motor a ngen tlat a. Tunah pawh hian ka khua a tisik pha er er.

6. Petrol hi chu a van tla dawn tur a awm ve mai ang.

Hetia, kan chhungkuain motor kan mamawhna ka hriat belh theih tak zel avang hian, kan Pa Vana mi hnenah motor chu ka dil ve ta tlut tlut mai a ni.

Ngaihdan inang lo chhungkua

Mitvar thuah chuan kan fate hi an han chhuanawm khawp a. Khawlaia an len bo hlan pawh ni sela, Ina lo awm, an unau zinga a tu berin emaw chawhmeh thing a lo eiru laite hi an rawn hmu thei tlat zel a. Han indawp ila, an lo eiru ngei zel bawk a. An hriatrengna lah hi keini, an nu leh pate phu lohvin a tha nek lawi a. Krismas dawn hnaihte hian kum hmasa lama Krismas leha thil leisak kan lo tiam tawh, keini’na kan hriat zui tak lem lohte hi kan sawina hun leh hmun nen lam an chham chhuak leh zet zet thei a. Kan thutiam tihlawhtling ngei tura bazar hulum lai tak maia, “.....mawh, mawh, mawh...” min han tih sek tawh phei chuan pa ber khawhmuh hi a tawi tak a, “Kan chhungkua atangin ka bang!” han tih mai te hi a châkawm rum rum thin.

Chuti khawpa mit var leh fing an ni chung chuan, sum lama kan chengvawn vang pawh ni hauh lovin, khum hnuaia cheng hnih thir kan thlauh palh an chhar tâk pawh hi ka la hre lo. Lo thlauh palhin naupangho chuan lo chhar fuh ta pawh ni se, kan tihbo thu kan hriat ran tur zia leh hmunphiaha tin chunga kan chhuhsak ran turzia chu sawi loha leng a ni.

Han sawi tak tak ralah chuan, PL-a leh a fate ang chauh kha kan nia: Tû tih ni si lo va hrukpuan lei thar, inhnuai bana lo intawnbet ta tlat thin te, pa ber chawlhni thawmhnaw nawh mar sa, han hak dawna bo pil ta vang vang te, nu ber puan tih tlak awmchhuna sakawr lem ang lo fahran mai lo inziak rang leh ruan thinte chu kan chhungkaw khawvel pianken a ni a. Thil mak tawp a nih avangin kan fate khawsa zia leh UFO-te hi chu chhuichhuah mi a ni lo. Lo chhuichhuak ta tehreng pawh ni ila, velh loh pawha tah châk sa kan nih thin avangin chutiang chu ngaia neih mai a hahdamthlak zawk thin.

Naupangho khawsak dan chu, chu chu a ni a. Kawmthlangte’n kawlthei, an inhmingkima an rawn pek pawha an inchuh intibuai vel thuchhia kan rem laiin, nu ber lah hian chawlhni tuka dâl kg. chanve kan neih tawh hi chuan chhung inkhawm a lo rawt ve chung ta thin a! Pa berin motor neih ve châkin awmhmunah rilru ka lo tihah ve em em vei bawk nen, kan han inchalrem kual vel thawm chu thenawm rawn awm tharte tan chuan kangmei kan chhuah ta emaw tih tham a ni thin.

Vawikhat, kan fate in chhunga inkhualtelem chu an awm hnawk lulai lutuk a, lêng turin ka hnawt a. An rawn haw leh chuan- “Apa, apa Kawnga-te vurbawm ang lei ve rawh,” an rawn ti ta tliar tliar mai. Nu ber lahin maian tel lei hlawk theih laia dahthatna tur hisap ran tih hriat reng hian a lo puibawm ve vat a. Chutah chuan kei, hnathawk rimtawng leh awh nei ru ve ran chuan, “Vurbawm, vurbawm.... amah pawha kal thei hlei lo. Kei paw’n nilenga min paw thei tur motor ka duh ve tho...” ka’n ti phiar phiar mai a; tumah an tawng ngam ta lo!

Tawngtai chhanna

Kan nu hi a tawngtai apianga a chhanna dawnga insawi ve ziah chi hi a ni a. Van lam mi hriat kan neih chhun kan nu chu Motor dil turin ka ngen thin a, Tul a ti tlat lo mai a. Kan nu-in motor neih ‘tum’ chu tul lo a tih tlat si chuan, kan nei thei dawn lo takngialin ka hria a. A tisa mi zawk kei hian, ‘nasa taka diltu chu tamtak an pe..’ tih lampang Bible-a awm nia ka hriat kha remchanga hmangin ka bei ve ta a. Misual mai ka nih avangin motor dik tak chu ka dil ngam chiah lo va, a ke atangin ka dil tan a. Chu takngial pawh chu kan nu chuan, “A tul lo, naupanghovin an lir an lir ang. A ke hawlh thêp an thiam lek phei chuan chhungkaw buaina thlentu titam mai mai..” a la ti cheuva. Kei erawh chuan, ‘Aw! Neih tum ringawtte chu..’ ka ti ve tlat a ni.

Mahse chutia lei leh vana Lalber leh kei, chhungkaw pakhata lalber kan han indawr tak ngat ngat hnuah chuan beisei angreng leh beisei loh angrengin, ka inhlawh thinna pa chuan a Jeep tawngtawl tawh lam, leivung paihna’na a hman thin chu enkawl tawh turin min han ti ta hlauh mai a. A neitu dik tak ni lo mah ila, chutia in lama tlai tin, mahni ta ang hrima jeep ka han hawl haw ve ta thin chuan ka tawngtaina chu chhanin a awm ngei tih min nemnghehsak a. Bei leh vak ila chuan tawngtai damna te pawh hi neih theih mai ka inring ta rum rum a. Chu motor ka hawl haw hmasak ber zan chuan ka helhhawlh nasa khawp a, mutmu pawh ka tuah ta meuh lo.

Ka tawngtaina chhanin a awm tan ta. Khawvel hi a va nuam em! Ka mitthlaah chuan Inrinni tlai a lo ni ang a, inbual fai ver vawrin, motor silna hmunah ka’n khalh lut ve rap mai ang a, an sil zawh hun nghah pahin zo zial ka lo pak bial pap pap ang a... A tuk chawlhni tlai lamah kan chhungkuain chu leivung paihna thin Jeep tawngtawl tawh takah chuan Aizawl khawpui hi kan han fang kual ang a. Motor hnunga thutna inchuh pahin kan fate chuan hlim deuh si hian kawnga mi kal laite chu an han ‘bye bye’ ang a; Chaltlang chhovahte hian “Zen leh Santro te.. a ngai lo a ngai lo..” tiin an han zai that that ang a.... A! Ka phur lutuk a, zan reha naupangho mu tlarte chu kaihthawha motor-a chuanpuia vak tak hi ka chak a ni.

Zin ‘programme’

Motor ka han kawl hnu reiloteah chuan lam hla ve angreng taka kan nu nuta damlo satliah chu kan ve ngei duhna kan nei chawpchilh ta a. A neitu dik tak hnenah motor hman kan dil chhuah leh te te hnuah chuan zin kan puahchah ve ta poh a.... Khaw kar kawng biboh takah chuan tlak chhuah palh hlau reng renga invuan tang chungin kan tlan sawt ta bauh bauh mai a. Kei chu motor neitu dik tak chanvo ropui tak changin motor steering vuan auh chungin ka utawk lal thut vang a. Kan zin tumna khua chu motor luhna zen zen ni hek lo, kan nu pawh ka sirah chuan a nulat laia a tarmit dum hmanthiam ngei mai vuah chungin intihzahawm tum reng reng hian a thu tum hmak reng a. Motor hnunga naupangho chiau teng tungte chuan kei, an pa berina motor chungchanga ka rinna chakzia hi chhut thiam pha ngat se zawng, thenawm taxi driver, vaitawng tlem thiam ai chuan min ngaisang zawk ve tawh ang.

Chak ve tawk takin kan tlan emaw ka ti a. A teuh lo. Kan chhuah hnu fe-a rawn chhuak ve chauh bawng khalhhovin min rawn umphak ta pang mai. Min lehpelh dawn lai chuan zak ru veng veng chung leh inti-motor nei tak chung hian, “Khua in luh hunah ‘tluang takin kan rawn kal e’ tih min han hrilhsak ang che u aw,” kan ti a. “Awle” an ti a, anni chu a thlunna phelh ang maia chakin an liam diak a. Keini paw’n intlansiakpui tur nei tha inti takin, chak zetin an hnung lamah chuan kan ûm ve lauh lauh a.

Mahse...

A puak dup a. Motor hnuai lam chu a ri leh hrawk a. Kan Jeep-thawm na tak chuan thawm a nei thei ta tlat lo. Kan chhungkua chuan motor hnung te, a number plate kawi deuh tung te, motor hnuai lam leh kan dinna hmun chirhdiak te chu kan thlek laih laih a. Motor kawchhung hriatna lamah pa ber leh naupang ber, pawl hnih zirlai chu kan inchen ta reng mai.

Bawng rual khalh emaw, motor dang rawn tlan ve emaw leh, min pui theitu tur phe zeuh reng reng an rawn lang lo. A hnaivai ber, min rawn peltu leh kan intlansiakpui rilruk, bawng khalhho chu mual tamah an liam tawh ang! Kan thiam chhun kan thawk a. A bo abang awm lovin, kan chhungkua chuan rei ngial kan beih hnuah chirhdum atangin kan motor chu kan nawr sawn thei ta hram a. Mahse, chu bak chu chet lak ve reng reng a tum chuang lo. A vawk damlo mut tawp a, kan han sawi zawngte chuan a ri ang that that a.

Naupang motor chuan nuam ti ka nin rukna chu a ngaihawm tan ta. An ngawi thap a, a lo rei deuh a, an dul an zut leh tan. Nu leh pate manganna hre ve phak mawlh hek lo, nakin lawkah thil awm lo ngenin mittui leh hnaptui an seng leh hreh dawn hlek lo, tih ka hriat sa vang leh, kan dinhmun nuihzatthlak loh lutuk avang chuan ka thinrim ta em em mai a. Eng nge ka sawi pawh ngaihtuah hman mang lo hian, “Riltam sawi reng reng suh u. Sawlai phul chungah sawn va mu hlum vek rawh u...” te ka ti mai. Chuti taka fate chunga kamchhia ka han len ta chu kei, motor aizial pa hian pawi tihna reng ka nei tawh lo. Ka motor kaida hriat loh vanga keimah leh keimah pawh ka inhuat hlur tawh laia, nu berin ngaihdan chhe te pawh thawh tur a’n hre lo te, engmah tih tum hlek lo va, chhiat kan tawk nasa a ni, tih pawh ngaihtuah chang lo ni awm taka a pawnfen berh a’n buaipui tlat maite chuan thinrim luat vangin min thih dantir lo chauh a. Motor chu ka siam tha leh thei ngai a nih chuan a nu pawh chu a hnungah, fate ninhleina karah ka zep lui tho tho tawh ang, tia rilru ka lo siam pan pan lai chuan, naupang mu tlar zinga a te ber chuan a lu a rawn tun iau iau a, “Apa, ka mu hlum thei lo....” a rawn ti fiah ta lel a....!